વૈજ્ઞાનિકો પણ નથી ઉકેલી શક્યા આ રહસ્ય, રાત્રે શા માટે રડે છે પારિજાતનાં ફુલ, વૃક્ષને સ્પર્શ કરો તો થાક થઈ જાય છે દુર

થોડા સમય પહેલા રામ મંદિર ની આધારશીલા રાખવાની સાથે સાથે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી અયોધ્યામાં પારિજાત નું વૃક્ષ પણ લગાવ્યું હતું. પારીજાત જેને હાર નો સિંગાર પણ કહેવામાં આવે છે. હિન્દુ માન્યતાઓમાં એક ખુબ જ મહત્વપુર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. આપણા શાસ્ત્રોમાં તેને અત્યંત શુભ અને પવિત્ર વૃક્ષ શ્રેણીમાં રાખવામાં આવેલ છે. પારિજાતના ફુલ ખુબ જ સુગંધી હોય છે અને સાથોસાથ ઔષધિના રૂપમાં પણ તેનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. પારિજાતનાં વૃક્ષ સાથે સંબંધિત વિભિન્ન કથાઓ પણ આપણા પૌરાણિક ઇતિહાસનો હિસ્સો બનેલી છે.

ઈશ્વરની આરાધનામાં ફુલોનું વિશેષ સ્થાન છે. પારિજાતના ફુલ પવિત્ર અને શુદ્ધતાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. એટલા માટે તે દેવતાઓને પણ ખુબ જ પસંદ આવે છે. આ સુંદર દુનિયામાં રંગબેરંગી અને ફુલ રહેલા છે, જેમાંથી એક પારિજાતના ફુલ પણ છે. પારિજાતના ફુલ જોવામાં અલોકિક પ્રતીત થાય છે પરંતુ તેના ઉદભવ સાથે જોડાયેલી કહાનીઓ તેનાથી પણ વધારે અદભુત છે. પારિજાતના વૃક્ષની ખાસિયત એ છે કે જો કોઈ તેના વૃક્ષને સ્પર્શ કરી લે છે તો તેનો થાક મિનિટોમાં ગાયબ થઈ જાય છે. તેનું શરીર પુનઃ સ્ફુર્તિ પ્રાપ્ત કરી લે છે. હરિવંશપુરાણ અનુસાર સ્વર્ગની અપ્સરા ઉર્વશી પારિજાતના વૃક્ષ અને સ્પર્શ કરીને પોતાનો થાક દુર કરતી હતી.

દૈવીય વૃક્ષ
પારિજાતના વૃક્ષ અને દૈવીય વૃક્ષ પણ કહેવામાં આવે છે. જેમાં વર્ષમાં બસ એક જ મહિનામાં ફુલ ખીલે છે. ગંગા દશેરાની આસપાસ આ વૃક્ષ માં ફુલ ખીલે છે, પરંતુ આશ્ચર્યની વાત એ છે કે જ્યારે વૃક્ષમાંથી ફુલ ખરી પડે છે તો તે વૃક્ષની નજીક નહીં પરંતુ દુર જઈને પડે છે.

રુકમણી અને કૃષ્ણ ની પ્રેમ કહાની
પારિજાતના ફુલોનો આ સ્વભાવ ભગવાન કૃષ્ણ અને રુકમણી ની પ્રેમ કહાની અને સત્યભામાની ઈર્ષા સાથે જોડાયેલ છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર એક વખત નારદ ઋષિ ઇન્દ્ર રૂપથી આ વૃક્ષના અમુક ફુલ લઈને કૃષ્ણની પાસે ગયા. કૃષ્ણએ આ ફુલ લઈને પોતાની નજીક બેસેલી પત્ની રુક્મણીને આપી દીધા. આ ઘટના બાદ નારદજી કૃષ્ણની બીજી પત્ની સત્યભામાની પાસે ગયા અને તેમને કહ્યું કે પારિજાતના ખુબ જ સુંદર ફુલ કૃષ્ણ એ રુકમણી ને સોંપી દીધા છે અને તેમના માટે એક પણ રાખ્યું નથી.

સત્યભામા ની ઈર્ષા
આ વાત સાંભળીને સત્યભામા ઈર્ષા થી ભરાઈ ગઈ અને કૃષ્ણ પાસે જીદ કરવા લાગે કે તેને પારિજાતનું દિવ્ય વૃક્ષ જોઈએ છે. પારિજાત નું વૃક્ષ દેવલોકમાં હતું, એટલા માટે કૃષ્ણે તેને કહ્યું કે તે ઈન્દ્ર પાસે આગ્રહ કરે જેથી તેઓ તેને આ વૃક્ષ લઈ આપે. પતિ-પત્નીમાં ઝઘડો કરાવીને નારદજી દેવરાજ ઈન્દ્ર પાસે ગયા અને તેમને કહ્યું કે પૃથ્વીલોક માંથી આ વૃક્ષને લઈ જવા માટેનું ષડયંત્ર કરવામાં આવી રહ્યું છે, પરંતુ આ વૃક્ષ સ્વર્ગની સંપત્તિ છે એટલા માટે અહીં જ રહેવું જોઈએ.

એટલામાં કૃષ્ણ પોતાની પત્ની સત્યભામાને સાથે ઇન્દ્રલોક આવ્યા પહેલા તો ઈન્દ્રએ આ વૃક્ષને સોંપવા થી ઇનકાર કરી દીધો. પરંતુ અંતમાં તેણે આ વૃક્ષ આપવું પડ્યું. જ્યારે કૃષ્ણ પારિજાત નું વૃક્ષ લઈ જઈ રહ્યા હતા ત્યારે ઇન્દ્ર એ વૃક્ષને શ્રાપ આપ્યો કે આ વૃક્ષના ફુલ દિવસે ખીલશે નહીં.

કૃષ્ણ ની ચાલાકી
સત્યભામાની જીદથી કૃષ્ણ પારિજાતના વૃક્ષ અને ધરતી પર લઇ આવ્યા અને સત્યભામાની વાટિકામાં લગાવી દીધા. પરંતુ સત્યભામાને પાઠ ભણાવવા માટે તેમણે કંઈક એવું કર્યું કે વૃક્ષો સત્યભામાની વાટિકામાં લગાવ્યા હતા, પરંતુ તેનાં ફુલ રુકમણી વાટિકામાં પડતા હતા. આ રીતે સત્યભામાને વૃક્ષ તો મળી ગયું પરંતુ ફુલ રુક્મણી ને પ્રાપ્ત થતા હતા. એ જ કારણ છે કે પારિજાતના ફુલ પોતાના વૃક્ષથી ખુબ જ દુર જઈને પડે છે.

રાજકુમારી નો પ્રેમ
પારિજાતના વિષયમાં અન્ય એક માન્યતા છે જે પારિજાત નામની રાજકુમારી સાથે જોડાયેલ છે, જે સુર્યદેવને ખુબ જ પ્રેમ કરતી હતી. અથાગ પ્રયાસ અને તપ કરવા છતાં પણ જ્યારે સુર્યદેવે પારિજાતનો પ્રેમ સ્વીકાર કર્યો નહીં. ત્યારે ક્રોધમાં આવીને તેણે પોતાનું જીવન ટુંકાવી લીધું હતું. જે સ્થાન પર પારિજાતની સમાધિ બનાવવામાં આવી હતી, ત્યાં વૃક્ષ ઉગી ગયું અને ત્યારથી આ વૃક્ષનું નામ પારિજાત પડી ગયું. કદાચ એ જ કારણ છે કે રાતના સમયે આ વૃક્ષને જોવાથી એવું લાગે છે કે તે રડી રહ્યું છે અને સુરજની રોશનીમાં ખીલી ઊઠે છે.

સત્યભામાની વાટીકા
અન્ય એક કથા અનુસાર પોતાના અજ્ઞાતવાસ દરમિયાન પાંડવો પોતાની માતા કુંતી ની સાથે કોઈ જગ્યાએ જઈ રહ્યા હતા. તે સમયે તેમણે સત્યભામાની વાટિકામાં આ વૃક્ષ જોયું. કુંતીએ પોતાના પુત્રોને આ વૃક્ષને બોરોલીયા માં લગાવવા માટે કહ્યું. ત્યારથી લઈને અત્યાર સુધી બારાબંકી નું વૃક્ષ અહીં સ્થિત છે. દેશભક્તિ લોકો આ સ્થાન પર પુજા-અર્ચના કરીને પોતાની મનોકામના માંગે છે અને થાક દુર કરે છે. બારાબંકી સ્થિત પારિજાત નું વૃક્ષ ખુબ જ રોચક છે. લગભગ ૫૦ ફુટ પહોળા અને ૪૫ ફુટ ઊંચા આ વૃક્ષની મોટા ભાગની ડાળીઓ વળીને ધરતીને સ્પર્શ કરે છે. આ વૃક્ષ વર્ષમાં ફક્ત જુન મહિનામાં ફુલ આપે છે.

વૃક્ષ નું આયુષ્ય
જો આ વૃક્ષના ઉંમરની વાત કરવામાં આવે તો વૈજ્ઞાનિકો અનુસાર આ વૃક્ષ ૧ હજારથી પ હજાર વર્ષ સુધી જીવિત રહી શકે છે. આ પ્રકારની દુનિયામાં ફક્ત પાંચ પ્રજાતિઓ છે, જેને “એડોસોનિયા” વર્ગમાં રાખવામાં આવેલ છે. પારિજાત નું વૃક્ષ પણ આ પાંચ પ્રજાતિઓમાંથી “ડીજાહટ” પ્રજાતિનું સદસ્ય છે.